युवा भन्छन्- राजा त हटे तर राजनीति सुध्रिएन

काठमाडौं- गणतन्त्रको १२ वर्षे यात्रासँग सन्तुष्ट छैनन्, भक्तपुरका किरण किलम्बू । रत्नराज्य क्याम्पसबाट राजनीतिशास्त्रमा स्नातक गरेका उनलाई अझै 'पोलिटिक्स इज अ डर्टी गेम' नै लाग्छ । 

'राजनीतिमा अनेक नीति र चाल हुन्छन्,' किलम्बू भन्छन्, 'हामीले स्वतन्त्रता पायौं तर त्यसको उचित प्रयोग गर्न सकेका छैनौं ।' आम नेपालीझैं १० वर्षे गणतन्त्रको यात्राबाट खासै परिवर्तन अनुभूती गर्न सकेका छैनन्, उनले पनि । 

गणतन्त्रको अभ्यास केवल राजाबाट राष्ट्रपति चुन्नमै सीमित बनेकामा उनलाई चित्त बुझेको छैन । भन्छन्, 'केही हदसम्म संघीयताले बाटो पाएको छ । यो भने सकारात्मक पक्ष हो ।'

किलम्बूको बुझाइमा युवाले राजनीतिमा चासो दिनुको अर्थ कार्यकर्ता भएर नेताका पछाडि लाग्नु होइन । भन्छन्, 'आ–आफ्नो क्षेत्रमा सरल र इमानदारिताका साथ काम गर्नु हो ।'

तीन वटै तहमा निर्वाचित सरकारहरू संघीयताको अभ्यास थालेका छन् । आम जनतामा मुलुकले पाँच वर्षमा विकासको फड्को मार्ने आशा देखिन्छ । त्यस्तै आशा राख्छन्, सविन राई पनि । उनी मदन भण्डारी मेमोरियल कलेजमा स्नातकोत्तरका विद्यार्थी हुन् । 

राजनीति राज्य सञ्चालनको नीति भएकाले युवा वर्गले आफ्नो बौद्धिक विकास गर्न पनि यसबारे जानकारी राख्नु आवश्यक ठान्छन्, राई । भन्छन्, 'कस्तो पार्टीलाई भोट दिँदैछु भन्ने ज्ञान हुनुपर्छ ।'

शिक्षित नेतृत्व भए मात्र आम जनताले परिवर्तनको आभाष पाउने उनको बुझाइ छ । योग्य नेताहरूलाई जनता त्यसमा पनि युवाले ठम्याउन सक्नुपर्ने राई बताउँछन् । 

 

युवा राजनीतिबाट टाढा रहेसम्म बुढापाका नेताहरूकै हालीमुहाली चलिरहने दाङका नरेश रेग्मीको निष्कर्ष छ । २९ वर्षका उनी राजनीतिमा संलग्न छन् । र, राजनीतिलाई फोहोरी खेलको संज्ञा दिनु युवालाई त्यसबाट टाढा राख्ने रणनीतिको उपज भएको बताउँछन् । भन्छन्, 'कुनै पनि चिज आफैंमा फोहोरी हुँदैन ।'

भोट हाल्ने र त्यस क्रममा सजगता अपनाउने अधिकारलाई युवा पुस्ताले बेवास्ता गर्नु नहुने उनी बताउँछन् । थप्छन्, 'आफूले चुन्न लागेको पार्टी वा उमेदवारका कम्तिमा ३० वटा सबल पक्ष हेर्नुपर्छ । र, खराब पार्टीहरूको बीचमा कम खराबलाई चुन्नुपर्छ, जसबाट भ्रष्टले ठाउँ पाउँदैनन् ।'

मौलिक अधिकार र संघीय शासन प्रणालीलाई परिवर्तनको आधारका रूपमा बुझेकी छन्, झापाकी गीता राजभण्डारीले । 'रूपमा नदेखिए पनि सारमा परिवर्तन भइरहेको छ,' उनी भन्छिन्, 'सामाजिक रूपान्तरण सन्तोषजनक रूपमा भइरहेको छ । गणतन्त्रका कारण जातीय विभेदको अन्त्य, मौलिक हक र वाक स्वतन्त्रता पाएका छौं ।' 

नेताहरू प्रति असन्तुष्टी

अझै पनि राजनीतिक दलका नेताहरूको कार्यशैली मन नपराउने जमात भने घटेको छैन । युवा पुस्तामा पनि त्यस्तो असन्तुष्टी कायम देखिन्छ । भोट माग्ने बेलामा घर–घर पुग्ने नेताहरू जितेर गएपछि निजी स्वार्थमा अल्झिन थालेको उनीहरू बताउँछन् । 

'गुणात्मकभन्दा मात्रात्मक विकास चाहने प्रवृत्तिले परिवर्तनको आभाष गर्न नसकेका हौं,' युवा नेता रेग्मी भन्छन् । 

उनको भनाइ जेसुकै होस्, भ्रष्टाचारको खेती फेरि पनि मौलाउने जोखिम देख्छ युवा पुस्ता । नेपाल ल क्याम्पसमा स्नातककी विद्यार्थी अप्सरा ओली यसैमा जोड दिन्छिन् । 

पछिल्ला दिनमा यातायात सिन्डिकेट र लोडसेडिङको अन्त्य भने सकारात्मक परिवर्तनका संकेत भएको ओली बताउँछिन् । 

भक्तपुर सुडालका सुधीर पराजुलीलाई उनका साथीभाइले नाम दिएका छन्, 'कुल ब्वाइ' । उनी साथीभाइलाई सकारात्मक बन्न प्रेरित गरिरहन्छन् । 

गणतन्त्र घोषणापछि जननिर्वाचित संविधानसभाबाट संविधान आउनुलाई उनी सकारात्मक परिवर्तन मान्छन् । कार्यान्वयनको पक्ष भने आशातीत बन्न नसकेकामा उनी निराशा व्यक्त गर्छन् । 

गणतन्त्र स्थापनाका १२ वर्षमा देश विकासको पूर्वाधार मानिने युवा पुस्ता भने राजनीतिको विपरित धारमै बगेको बग्यै छ । विकृतिविरुद्ध युवा पुस्ताले खबरदारी गर्न नसक्दा सही ट्रयाक समाउन सकेको छैन, राजनीतिले । 

यद्यपि, नेपालका नेताहरूको मगन्ते बानी अझै नगएकामा उनीहरू चिन्ता व्यक्त गर्छन् । हालै भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको भ्रमण क्रममा पनि नेपाली नेताहरूको त्यही चरित्र उदांगिएको रेग्मी बताउँछन् । भन्छन्, 'देशले स्थायित्व पाएको हुनाले विस्तारै प्रक्रियागत रूपमा विकासतर्फ लम्किन सक्ने आशा गर्न सकिन्छ ।'