२३ वर्षदेखि अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट धानेको त्रिवि मैदान

काठमाडौं– कीर्तिपुरस्थित त्रिवि क्रिकेट मैदान नेपालमा भएको अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको क्रिकेट म्याच हुने एकमात्र मैदान हो। यो मैदानमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको पहिलो क्रिकेट म्याच एसीसी ट्रफी अन्तर्गत जापान र हङकङबीच ५ अक्टोबर सन् १९९८ मा भएको थियो।

त्यसअघि ३ अक्टोबर सन् १९९८ मा नेपाल र थाइल्याण्डबीच र २ अक्टोबरमा बंगलादेश र पपुवा न्युगिनीबीच खेल हुनुपर्नेमा खराब मौसमका कारण खेल हुन सकेको थिएन। जसकारण जापान र हङकङबीचको खेल नै त्रिवि क्रिकेट मैदानमा भएको पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय खेल हुन पुग्यो। 

त्यसयता यो मैदान अन्तर्राष्ट्रिय, राष्ट्रिय र स्थानीय खेल खेल्ने एकमात्र मैदान बनेको छ। नेपालले क्रिकेटको क्षेत्रमा उल्लेख्य प्रगति गरिरहेको छ। तर अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको खेल मैदान हुन नसक्दा खेलाडीले चाहेजति अभ्यास गर्न सकेका छैनन्। एउटा मात्र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको रंगशालाका कारण नेपाली खेलाडीहरुलाई विदेशमा गएर म्याच खेल्न पनि सकस परिरहेको स्वयं खेलाडीहरुले नै बेलाबेला बताउने गरेका छन्।

नेपाली खेलाडीहरुलाई सिकाउन आएका प्रशिक्षकहरु पनि नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको खेल मैदान तयार पार्न सके नेपालको क्रिकेट स्तरमा उल्लेखनीय परिवर्तन हुने दाबी गरिरहेका छन्। तर पनि सरकार यसबारेमा लाचार देखिन्छ। नेपालले सन् १९८८ मा अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद् (आईसीसी) बाट एसोसिएट सदस्यता पाएको थियो। अहिलेसम्म आइपुग्दा नेपाल टी–२० वरियतामा विश्वमा १३ औँ स्थानमा छ भने एकदिवसीयमा १६ औँ स्थानमा छ। नेपालमा त्रिभुवन विश्वविद्यालयको क्रिकेट मैदान बाहेकका अन्य ३ वटा मैदान भए म्याच खेलाउन, खेलाडीहरुलाई अनुभव बटुल्न र अभ्यास गर्ने कुरामा धेरै सहयोग हुने टियू क्रिकेट मैदानका क्युरेटर मधु तामाङले बताए।

उनले एउटै क्रिकेट पिचमा खेल्दा एक, दुई वटा खेलपछि नराम्रो असर पर्ने समस्या रहेको भन्दै अन्य अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका क्रिकेट मैदान बनाउनुपर्ने जोड दिए। एउटा म्याच खेलिसकेपछि एउटा मैदानमा एक महिना म्याच खेलाउन उचित नहुने बताउँदै उनले नेपालमा अन्य क्रिकेट मैदान नबन्दा खेलका लागि मैदान तयार गर्न पनि समस्या रहेको बताए। उनले एकपछि अर्को लगातार म्याच खेलाइरहँदा त्रिवि क्रिकेट मैदानलाई खेलको भार भएको बताए।

उनले भने, ‘नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय ग्राउण्ड यही एउटा मात्रै भयो, यसको विकल्पमा अरु ग्राउण्ड छैनन्। यस्तै तीन वटा जति ग्राउण्ड भइदिएको भए टुर्नामेण्ट गर्न सजिलो हुन्थ्यो, मैदानलाई भार पनि पर्दैनथ्यो। टी–२० को लागि घाँसे मैदान फाइदाजनक हुन्छ, हामीसँग अहिले ठिक्क मिल्ने पिच छ, ब्याटिङको लागि राम्रो हुने पिच छ। एउटै विकेट (पिच) मा सबै म्याच खेलाउन पनि सकिँदैन, खेलाए पिचलाई धेरै भार पर्छ। नेपालमा एउटा मात्रै अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदान छ, जसकारण मैदानले आराम नै पाउँदैन।’

त्रिवि क्रिकेट मैदानमा म्याच गराउनका लागि अहिले तीन वटा पिच छन्, जसमा हरेक म्याचमा पालैपालो म्याच गराइन्छ। शनिबारदेखि सुरु हुने ईपीएलको लागि मैदान तयार भइसकेको छ। पिच २२ गजको हुनेगर्छ, यसको दुवैतर्फ स्टम्प हुन्छन्। यसमा घाँस कम हुन्छ भने पिचले म्याचमा टिमको रणनीतिलाई प्रभावित बनाउँछ।

नेपालले सन् १९९८ मा एसीसी ट्रफीको आयोजना गर्ने अवसर पाएको थियो। त्यसका लागि अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको मैदान आवश्यक पर्ने भएपछि सन् १९९६ मा भारतको जी स्पोर्टस कम्पनीसँग मैदान बनाउन सम्झौता गरेको थियो। सम्झौता अनुसार सानो फुटबल मैदानलाई जी स्पोर्ट्सले अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदान बनाइदिएको थियो।