बलिउडमा डेनीको खलनायकी र गजल गायकी

लता मंगेशकर, मोहम्मद रफीजस्ता दिग्गजहरुसँग गीत गाइसकेका डेनी डेन्जोङपा कुनै बेला आफ्नो करिअर गायकीमा बनाउन चाहन्थे । छिरिङ फिन्ट्सो डेन्जोङपा अर्थात् डेनी सन् १९८० को दशकमा हिन्दी फिल्म जगतमा आएका थिए।

भारतीय फिल्म तथा टेलिभिजन संस्थानमा अध्ययन गरेका युवक डेनीले जब अडिसन दिन थाले, उनलाई ओठे जवाफ फर्काइयो– तिमी हिन्दी फिल्मका हिसाबमा विदेशी हौ।

डेनीको जन्म सन् १९४८ मा सिक्किममा भएको थियो। सिक्किमेली अभिनेतालाई त्यसबेला ‘विदेशी’ भनिनु बलिउडका लागि अनौठो कुरा थिएन। यद्यपि, डेनीले मुम्बई फिल्म उद्योगमा जानुअघि सानो तयारी गरेका थिए। उनले आफ्नी सहपाठी जया भादुडी (बच्चन) को सल्लाहमा आफ्नो नाम छिरिङ फिन्ट्सो डेन्जोङपाको ठाउँमा डेनी राखेका थिए।

मुम्बईका लागि यो नामको उच्चारण सहज भए पनि डेनीका लागि धेरै सहज भएन । यो पाँच दशक पहिलेको कुरा हो। अहिले पनि भारतीय फिल्म र समाजमा व्यापक परिवर्तनका बाबजुद बलिउडमा पूर्वोत्तर भारतीयको उपस्थिति नाममात्रको छ।

बीआर चोपडाको निर्देशनमा बनेको फिल्म ‘धुंध’ (सन् १९७३) मा पहिलो पटक डेनीलाई अलि ठूलो भूमिकामा काम गर्ने अवसर मिल्यो। यस फिल्ममा उनको अभिनय प्रशंसित हुनुका साथै डेनी हिन्दी फिल्म निर्माता–निर्देशकमाझ चिनिन थाले।

यद्यपि, यसअघि गुलजारको १९७२ मा आएको फिल्म ‘जरुरत’ मा उनले अभिनयको अवसर पाइसकेका थिए। यसपछि तीन दशकसम्म उनले फिल्ममा साना–ठूला थुप्रै अभिनय गरे।

विशेषगरी खलनायकको अभिनयका लागि ख्यातिप्राप्त डेनीको अभिनय अझै पनि सम्झिइन्छ– मुकुल आनन्दको फिल्म ‘अग्निपथ’ (सन् १९९०) मा उनले गरेको कान्चा चिनाको अभिनय होस् या राजकुमार सन्तोषीको फिल्म ‘घातक’ मा कात्याको अभिनय। भारत सरकारबाट पद्मश्री अवार्डले सम्मानित डेनीले दुई पटक फेल्मफेयर अवार्ड पनि जितेका छन्। उनको पछिल्लो फिल्म 'मणिकर्णिका द क्विन अफ झाँसी' (सन् २०१९) हो । उनले हलिउड फिल्म 'सेभेन इअर्स इन टिबेट' मा ब्राड पीटसँगै अभिनय गरेका छन्।

डेनीको यो अभिनय यात्रासँग जोडिएको अर्को विशेषता हो, उनको गायकी। थुप्रै नेपाली गीत गाइसकेका डेनीले भारतीय फिल्मका लागि पनि गाएका छन् भन्ने थोरैलाई मात्र थाहा होला।

हिन्दी फिल्ममा उनलाई गाउने मौका ‘बोनस’ का रुपमा मिलेको थियो। सन् १९७२ मा बनेको फिल्म ‘गुलिश्तान हमारा’ मा डेनीलाई एक नागा विद्रोहीको भूमिकाका लागि चयन गरिएको थियो । तर, पछि यो भूमिका सुजित कुमारले पाए। फिल्मका निर्देशक आत्मारामले यसको सट्टा डेनीलाई एक नोकरको भूमिकामात्र दिए । तर सँगै एउटा गीत गाउन दिने लोभ पनि देखाए। गीत गाउन पाइने भएपछि डेनी नोकरको भूमिकामा पनि काम गर्न तयार भए।

एसडी बर्मनको संगीतमा ‘मेरे पास आओे, मेरा नाम जाओ’ बोलको गीत लता मंगेशकर र डेनीको आवाजमा रेकर्ड भयो।

तर, पछि फिल्ममा नोकरको भूमिकाका लागि डेनीको सट्टा जोनी वाकर छानिए। अब आत्मारामले गीत पनि मन्ना डेको आवाजमा रेकर्ड गराउन खोजिरहेका थिए। तर, एसडी बर्मनले फिल्मको पात्रलाई डेनीकै स्वरको गीत ठिक हुने बताएपछि उक्त गीत हिन्दी फिल्ममा डेनीको पहिलो गीत बन्यो ।

यो गीतमा केही हिन्दी शब्दको उच्चारण जानाजान गैरहिन्दी भाषीको जस्तो उच्चारणमा गाइएको छ। उत्तरपूर्वी भारतीयले हिन्दीमा गाउँदा कस्तो सुनिन्छ भन्ने कुराको प्यारोडी जस्तो बन्यो यो गीत।

फिल्म रिलिज भएपछि नागाल्याण्डको ‘आओ’ समुदायले यसविरुद्ध प्रदर्शन गरेपछि त यो गीत फिल्मबाटै हटाइयो। फिल्मबाट हटाइए पनि डेनीले गीत गाउँछन् भन्ने भारतीय फिल्म क्षेत्रमा चर्चा सुरु भइसकेको थियो।

डेनीले भारतीय फिल्ममा गाउने दोस्रो अवसर सन् १९७५ मा ‘काला सोना’ मा पाए। यो फिल्ममा राहुल देव बर्मनको संगीत थियो। आशा भोसलेसँग गाएका ‘सुनो सुनो कसम से...’ बोलको यो गीत त्यसबेला निकै हिट भएको थियो। त्यसो त आशा भोसलेसँगै डेनीले गाएको ‘आगे आगे तोपैको गोला’ अझै पनि चर्चित गीत हो ।

महेश भट्टको निर्देशनमा बनेको फिल्म ‘नयाँ दौर’ (सन् १९७८) मा डेनीले किशोरकुमार र मोहम्मद रफीसँगै गाउने अवसर पाए। त्यसपछि सात वर्षसम्म उनले हिन्दी फिल्ममा कुनै गीत गाएनन्। सन् १९८५ मा नदीम–श्रवणले ‘स्टार टेन’ नामक एल्बम रिलिज गरे । जसमा अनिल कपूर, ज्याकी श्राफ, मिथुन चक्रवर्ती र सचिनसँगै डेनीले पनि गाएका छन्। यो एल्बममा महिला गायकहरुमा काज किरण, कल्पना र विजेता पण्डित जस्ता अभिनेत्री थिए।

डेनीको हिन्दी संगीत करिअरमा उनले ईएमआई म्युजिकका लागि सन् १९७९ तिर केही गजल गाएका छन्। डेनीको स्वरमा एउटा प्रसिद्ध गजल छ, ‘बगैर इश्क जो गुजरे वो जिन्दगी क्या है...’

यो गजलपछि उनले गजल गायकीमा आफ्नो करिअर बनाउने घोषणा गरेका थिए। डेनी मनैदेखि गाउँछन् र मिठो गाउँछन् तर, उनको कडा र अलिक लहरदार आवाज गजल गायकीमा उति जम्न सकेन।

हिन्दी फिल्ममा डेनीको गायिकी करिअरले ठूलो उडान भर्न नसके पनि नेपाली भाषाका उनका धेरै गीत हिट भएका छन्।

डेनीका चर्चित नेपाली गीतहरुमा ‘रातो रानी फूले झैं...’, ‘हिउँभन्दा चिसो...’, ‘सुन कथा एउटा गीत...’, ‘समय पन्छी हो...’, ‘चिसो चिसो हावामा...’ आदि हुन् ।

डेनीले केही नेपाली चलचित्रमा अभिनय समेत गरेका छन्। यसमध्ये उगेन छोपेलले निर्देशन गरेको ‘साइनो’ चलचित्रको कथा समेत डेनीकै हो ।

उनले गाएको ‘आगे आगे तोपैको गोला...’ गीतको भिडियोमा उनी आशा भोसलेको वरीपरी मस्तीका साथ झुम्दै गाउँदै गरेको देख्दा उनी हिन्दी फिल्मका अब्बल खलनायक हुन् भन्ने ख्याल दिमागमा आउँदैन।

सत्याग्रहबाट