मानव सभ्यताको शुरुआतबाटै समाजमा अलग अलग खेलहरु अस्तित्वमा आए । विश्वका बेग्लाबेग्लै स्थानमा विभिन्न खेलहरु जन्मिए । अहिले प्रसिद्ध भइसकेका यि खेलहरु कहाँबाट शुरु भए होलान त ?
फुटबलफिफाका अनुसार फुटबलको शुरुआत इसापूर्व दोस्रो र तेस्रो शताब्दिका बीच चीनमा भएको हो । त्यसबेला फुटबललाई चीनमा ‘शूजू’ वा ‘त्शू चू’ भनिन्थ्यो । यो खेलमा खुट्टाले मात्रै बललाई हिर्काउनुपथ्र्यो ।
हकीएउटा छेउ दोब्रिएको काठको दबिलोले बल हान्ने खेल विश्वका अनेकौं सभ्यतामा खेलिंदै आएको छ । सबैभन्दा पुरानो ऐतिहासिक प्रमाणका आधारमा इजिप्टबाट हकीको शुरुआत भएको मान्नुपर्छ । इजिप्टमा पाइएको ४ हजार वर्ष पुरानो काठमा हकी खेल्ने टोलीको चित्र कुँदिएको छ ।
क्रिकेटक्रिकेटको शुरुआत बेलायतमा १६ औं शताब्दिको शुरुमा भएको मानिन्छ । यद्यपि, यसको ठोस प्रमाण भने छैन । कसैले क्रिकेटको शुरुआत १४ औं शताब्दिको अन्तमा भएको पनि मान्छन् ।
टेनिसइतिहासकारहरुका अनुसार टेनिसको शुरुआत १२ औं शताब्दीमा उत्तरी फ्रान्समा भएको हो । फ्रान्समा यसलाई ‘जेउ डे पाउमे’ अर्थात हत्केलाको खेल भनिन्थ्यो, पछि यसले आधुनिक टेनिसको रुप लियो ।
बक्सिङअहिलेसम्मको प्रमाण अनुसार बक्सिङ खेल इसापूर्व ३ हजारमा इराकको सुमेरिया सभ्यतामा खेलिन्थ्यो । तर, ग्लोब्स लगायर बक्सिङ खेलेको प्रमाण भने इसापूर्व १६५० देखि १४०० वरपर पाइन्छ।
बेसबलबेसबलको शुरुआत कहाँबाट भएको हो भन्ने एकीन प्रमाण अहिलेसम्म पाइएको छैन । तर, सन् १३४४ को एक फ्रान्सेली दस्तावेजमा बेसबल जस्तै खेलिने खेल खेलिरहेका पादरीहरुको तस्वीर अंकित छ ।
बास्केट बलसन् १८९१ को डिसेम्बरमा क्यानडाको शारीरिक व्यायामका प्राध्यापक डा जेम्स नाइस्मिथले आफ्ना छात्राहरुका लागि नयाँ खेलको आविष्कार गरे जसमा १० फुट अग्लो टोकरीमा फुटबल छिराउनु पर्थ्यो । यसैबाट बास्केट बलको शुरुआत भयो । सन् १९५० सम्म यो खेलमा फुटबलकै प्रयोग हुन्थ्यो ।
भलिबलभलिबलको शुरुआत बास्केटबल जस्तै गरी भयो । फेब्रुअरी १८९५ मा अमेरिकामा विलियम जी मोर्गनले टेनिस र ह्याण्डबलका केही नियम मिलाएर नयाँ नियम बनाए र, भलिबलको शुरुआत भयो ।
कबड्डीकबड्डीको शुरुआत दक्षिण भारतीय राज्य तमिलनाडुमा भएको हो । यो खेल उत्तर भारत, नेपाल र एशियाका अन्य देशमा पनि फरक फरक तरिकाले खेलिन्छ । आधुनिक कबड्डीको नियम महाराष्ट्रमा सन् १९१५ देखि १९२० का बीच बनाइएको हो ।
कुश्तीकुश्ती लडाईको सबैभन्दा पुरानो तरिका हो । फ्रान्सका १५ हजार वर्ष पुराना गुफामा यसको चित्र अंकित छ । बेदमा पनि कुश्तीबारे उल्लेख गरिएको छ ।
प्रकाशित: Dec 31, 2017| 18:23 आइतबार, पुस १६, २०७४