काठमाडौंमा आवास पुनर्निर्माण : तीन वर्षमा २८ प्रतिशत मात्रै 

काठमाडौं- भूकम्प गएको तीन वर्ष वितिसक्दा पनि काठमाडौंमा २८ प्रतिशत मात्रै आवास पुनर्निर्माण भएको छ । 

यो आँकडा भूकम्प अतिप्रभावित १४ जिल्लामध्ये सबैभन्दा कम हो । 

राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणका सूचना अधिकारी मनोहर घिमिरे नीतिगत समस्याले काठमाडौंको पुनर्निर्माणमा आशातीत प्रगति हुन नसकेको बताउँछन् । ‘यस विषयमा प्राधिकरणले जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाईसँग समन्वय गरिरहे पनि स्थानीय तहले चासो दिनुपर्ने देखिन्छ,’ उनी सुझाउँछन् । 

प्राधिकरणको जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन इकाई (अनुदान व्यवस्थापन तथा स्थानीय पूर्वाधार)का अनुसार काठमाडौंमा ४८ हजार ५ सय ७१ लाभग्राही छन् । तीमध्ये ८६ प्रतिशत अर्थात् ४१ हजार ९२३ परिवारसँग अनुदान सम्झौता भएको छ । ती सबैले पहिलो किस्ता वापतको ५० हजार रूपैयाँ लिइसकेका छन् । 

दोस्रो किस्तावापतको रकम लिने लाभग्राही ३६ प्रतिशत अर्थात् १७ हजार ७६४ मात्र छन् । पहिलो किस्तावापतको रकमबाट जग हालेपछि दोस्रो किस्तावापतको रकम पाइन्छ । 

यसैगरी, तेस्रो किस्तावापतको रकम लिने लाभग्राही भने २८ प्रतिशत अर्थात् १४ हजार ६१ रहेको प्राधिकरणको तथ्यांक छ । घर निर्माण सम्पन्न गरेपछि मात्रै तेस्रो किस्ता वापतको रकम पाइन्छ । 

गोकर्णेश्वरमा बढी, काठमाडाैंमा कम 

काठमाडौंका ११ स्थानीय तहमध्ये गोकर्णेश्वर नगरपालिकामा आवास पुनर्निर्माणको प्रगति सबैभन्दा बढी देखिएको छ । प्राधिकरणका अनुसार गोकर्णेश्वरमा ४५ प्रतिशत आवास पुनर्निर्माण सम्पन्न भएको छ । गोकर्णेश्वरका २ हजार ९३९ लाभग्राहीमध्ये १ हजार ३५१ परिवारले आवास पुनर्निर्माण सम्पन्न गरेका छन् । 

काठमाडौं महानगरकाे आवास पुनर्निर्माण प्रगति अन्य स्थानीय तहभन्दा कम छ । महानगरमा अहिलेसम्म १६ प्रतिशत मात्रै पुनर्निर्माण सकिएको प्राधिकरणले जनाएकाे छ । 

प्राधिकरणको तथ्यांक अनुसार महानगरका ७ हजार ५६३ लाभग्राहीमध्ये ७९ प्रतिशत अर्थात् ६ हजार ३८ परिवारले मात्र पहिलो किस्तावापतकहो रकम लिएका छन् । दोस्रो किस्तावापतको रकम लिने २० प्रतिशत अर्थात् १ हजार ५२३ परिवार छन् ।

महानगरका प्रवक्ता ईश्वरमान डंगोल सरकारले आवास पुनर्निर्माणका लागि उपलब्ध गराएको रकम अपुग भएको भन्दै अधिकांशले पुनर्निर्माण सुरु नगरेको बताउँछन् । ‘यही मानसिकताले आवास पुनर्निर्माणमा ढिलाइ भएको हो,’ उनले भने । 

सहर र ग्रामीण क्षेत्रमा एउटै रकम दिने नीतिका कारण समस्या उत्पन्न भएको उनको भनाइ छ । 

चन्द्रागिरी नगरपालिकाको पुनर्निर्माण अवस्था पनि उस्तै छ । नगरका कूल ५ हजार ९०६ लाभग्राहीमध्ये २३ प्रतिशत अर्थात् १ हजार ६७ ले मात्र आवास पुनर्निर्माण सम्पन्न गरेका छन् । 

नगरका प्रवक्ता हरिभक्त महर्जन जग्गा कित्ताकाटमा समस्या हुँदा पुनर्निर्माणमा ढिलाइ भएको बताउँछन् । यो समस्या  वडा नम्बर ७ मा रहेको उनकाे भनाइ छ । 
केहीले भने आर्थिक समस्याले गर्दा पनि पुनर्निर्माण सुरु नगरेको उनले बताए ।