पोखरा साहित्य महोत्सव : लेक रहे पो लेकसाइड

पोखरा- पोखरामा शुक्रबार सुरु भएको आइएमई नेपाल साहित्य महोत्सवको आठौं संस्करणको पहिलो दिन विभिन्न सेसनमा बौद्धिक छलफलहरु चलेका छन्।

तालबाराही चोक, लेकसाइड पोखरामा शुक्रबार भव्य समारोहबीच उद्घाटन भएको महोत्सवको पहिलो दिन ६ सेसन सञ्चालन भए।

महोत्सवको पहिलो सेसन थियो, ‘लेक रहे पो लेकसाइड’। यसमा देवेन्द्रराज लामिछाने, किशोर थापा, विश्वप्रकाश लामिछाने र गणेशबहादुर भट्टराईले लेकसाइडबारे आफ्ना भनाइ राखे।

दीपेन्द्र श्रेष्ठ प्रस्तोता रहेको यो सेसनमा सहभागीहरुले अतिक्रमणमा परेको फेवातालबारे मात्र कुरा उठाएनन्, यसको समस्या समाधानका लागि पनि सरोकारवाला निकायले पहल गर्नुपर्नेमा जोड दिए।

फेवातालमा भइरहेको अतिक्रमणका बारे उनीहरुले आवाज उठाए, सँगै यसलाई जोगाउनेतर्फ पनि सरोकारवालाले आआफ्नो स्थानबाट पहल गर्नुपर्नेमा उनीहरुले जोड दिए। तालको पानीमुनि पनि निजी जग्गा देखिएको अवस्था सिर्जना हुनु दुर्भाग्यपूर्ण भएको उनीहरुको भनाइ थियो।

दोस्रो सेसन थियो, ‘समानताको लडाइँ’। यसमा चन्द्र भद्रा, भारती सिलवाल गिरी, बिन्दा पाण्डे र अमित ढकालले छलफल गरे। यो सेसनमा महिला आन्दोलनदेखि लोकतन्त्रको प्राप्तिसम्म महिलाहरुका योगदान र समानता आदिका विषयमा चर्चा भयो।

महिला हिंसा किन हुन्छ, यो कहाँबाट सुरु हुन्छ र यसमा समाज एवम् पारिवारिक भूमिका केकस्तो रहन्छ भन्नेबारे छलफल भयो। साथै समाजका हरेक क्षेत्रमा पुरुष मानसिकता हाबी भएका कारण समस्या भएको र समानता स्थापित गर्न सर्वप्रथम मानसिकतामै परिवर्तन आउनुपर्नेमा उनीहरुले जोड दिए।

महोत्सवको तेस्रो सेसन, हास्यव्यङ्ग्य निबन्धकार भैरव अर्यालमाथि आधारित थियो। ‘हास्यव्यङ्ग्य : भैरव अर्याल मीमांसा’ शीर्षक सेसनमा गफिए, साहित्यकार अमर न्यौपाने र रोचक घिमिरे।

उनीहरुले हास्यव्यङ्ग्य निबन्धको क्षेत्रमा भैरव अर्यालले पुर्याएको योगदानबारे चर्चापरिचर्चा गरे। साथै उनका निबन्धकृतिबारे त चर्चा भयो नै, सँगै अर्यालको लेखनशैली र प्रवृत्तिबारे पनि यो सेसनमा छलफल भयो।

यो सेसनमा भैरव अर्यालले आप्mनो जीवनमा भोग्नुपरेका कठिन अवस्थाबारे पनि उनीहरुले कुराकानी गरे। जस्तो कि, आफ्नै बिहेमा कोट लगाउन नपाएको, कोटकै कारण पत्रकारिता क्षेत्रमा लागेका अर्यालले संसद्को रिपोर्टिङ गर्न नपाएका जस्ता घतलाग्दा विषय सेसनमा उठे। साथै भैरव अर्यालले स्वेच्छाले मृत्युवरण गरेका विषयबारेका प्रसंगमा पनि छलफलमा आए।

चौथो सेसन थियो, ‘संघीयताको सकस’। यसमा टीकाराम यात्रीसँग छलफलमा थिए, प्राध्यापक कृष्ण खनाल र संविधानविद् भीमार्जुन आचार्य। नेपालमा संघीयतापछिको अवस्था र यसका सकारात्मक एवम् नकारात्मक असरबारे उनीहरुले छलफल गरे।

साथै नेपालको सन्दर्भमा संघीयताले पारेको प्रभावमा पनि उनीहरु केन्द्रित रहे। अध्ययन एवं पूर्वतयारीबिना ल्याइएको संघीयताले कतै नेपाललाई दुर्घटनामा त लौजाँदैन ? भन्नेलगायत विषयमा यो सेसनमा बहस भयो।

पाँचौं सेसन थियो, ‘काव्यिक आन्दोलन’। यो सेसनमा तीर्थ श्रेष्ठ, मणि काफ्ले, ज्योति जंगल र अक्षर काकाले नेपालमा काव्यिक आन्दोलनका विषयमा समीक्षात्मक अभिव्यक्ति दिए। नेपालमा काव्यिक आन्दोलनको सुरुवात, यसको विस्तार र प्रभावबारे उनीहरुले आआफ्ना धारणा राखेका थिए।

यसैगरी महोत्सवको पहिलो दिनको अन्तिम सेसन थियो, ‘वाह गजल’। यो सेसनमा गजल वाचन भयो। यसमा सहभागी थिए, शीतल कादम्बिनी, नीरज भट्टराई, ईश्वर दाहाल, इम्तियाज वफा, संगीता थापा, राबत र बाबु त्रिपाठी।