दिल्लीमा प्रदूषण भयावह, इमर्जेन्सी घोषणा 

एजेन्सी-  दिल्लीमा प्रदूषण उच्चतम् स्तरमा पुगेपछि जनस्वास्थ्य संकटकाल (पब्लिक हेल्थ इमरजेन्सी) घोषणा गरिएको छ । 

योसँगै दिल्ली सरकारले सबै स्कुलहरु ५ नोभेम्बरसम्मका लागि बन्द गराएको छ । यसअघि दिल्लीमा विद्यालयका विद्यार्थीहरुलाई प्रदुषणबाट बच्नका लागि मास्क वितरण गरिएको थियो । 

दिल्लीमा हावाको गुणस्तर निकै खराब स्तरमा पुगेपछि अधिकांश मानिसहरुलाई श्वासप्रश्वासमा समस्या देखिएको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुले जनाएका छन् । 

अस्पतालमा विरामीहरुको संख्यामा निरन्तर वृद्धि भइरहेको छ । 

दिल्लीको हावामा प्रदुषणका खतरनाक कणहरुको मात्रा विश्व स्वास्थ्य संगठनको मापदण्डभन्दा २० गुणा बढी पाइएको छ । 

ग्यास च्याम्बर

दिल्लीका धेरै स्थानहरुमा पीएम २.५ ले आफ्नो उच्चतम स्तर ५०० नाघेको छ । 

पीएम २.५ आँखाले देख्न नसकिने हावामा रहेका मसिना कणहरु हुन् जो सासफेर्दा हाम्रो शरीरमा प्रवेश गर्छन् । वायुमण्डलमा यसको मात्रा जति कम भयो हावा गुणस्तर उती राम्रो मानिन्छ ।  विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार हावामा यस्को सुरक्षित स्तर ६० माइक्रोग्राम प्रतिघन मिटर हो । 

बढ्दो प्रदूषणका कारण भारतको सर्वोच्च न्यायालयद्वारा गठित एक प्यानलले दिल्ली र छिमेकी राज्य हरियाणा र उत्तरप्रदेशमा सबै निर्माण कार्यमा रोक लगाएको छ । 

दिल्लीका मुख्यमन्त्री स्वयम्ले दिल्ली ग्यास च्याम्बरमा परिणत भएको टिप्पणी गरेका छन् । 

उनले एक पत्रकार सम्मेलन आयोजना गरी दिल्लीमा ५० लाख मास्क निशुल्क वितरण गरिने पनि जानकारी गराएका थिए । उनका अनुसार दिल्लीमा सवारी साधन र उद्योगहरुको प्रदूषणसँगै छिमेकी राज्यहरुमा किसानहरुले खेतमा पराल जलाउँदा निस्केको धुवाँले दिल्लीमा प्रदूषण बढाएको बताए । 

दिल्ली सरकारले ४ नोभेम्बरदेखि १५ नोभेम्बरसम्म सवारी साधनलाई जोर विजोर प्रणाली अनुसार सञ्चालन गर्ने भएको छ । 

दिल्लीका वासिन्दालाई सरकारले अत्यन्त जरुरी काम नभएसम्म घरबाट बाहिर ननिस्कन भनेको छ। मानिसहरुलाई निजी सवारी साधन नचलाउन, फोहोर नजलाउन र विहान जगिंग नगर्न सल्लाह दिइएको छ। 

बीबीसीका अनुसार सडकमा यात्रुहरुसँग कुरा गर्दा उनीहरुले घरबाहिर निस्कँदा वित्तिकै खोकी, टाउको दुख्ने र आँखा चिलाउन शुरु गरेको गुनासो गरिरहेका छन्। 

चिकित्सकहरुले घरबाहिर निस्कंदा एन– ९५ र पी १०० मास्क लगाउन, बिहान बेलुका घुमघाम नगर्न, श्वासप्रश्वासको रफ्तार बढ्ने श्रम नगर्न, मैनबत्ती, धुपवत्ती, काठ, पराल नबाल्न, चिसो रुमालले आँखा र अनुहार पुछ्न सुझाव दिएका छन् । 

नेपालमा असर

नेपालको वायुमण्डलमा भारतबाट आउने हावाले पनि प्रदूषण गराउँछ । 

विशेषगरी हिउँदमा लुम्बिनी र सौराहमा काठमाडौंमा भन्दा बढी प्रदूषण हुनुको कारण सीमापारीबाट आउने प्रदुषित हावा नै हो । 

हावामा पाइने हलुका कण पीएम २.५ लामो समयसम्म हावामा रहेर हजारौं किलोमिटर टाढासम्म पुग्छन् । 

काठमाडौंको रत्नपार्कमा रहेको प्रदूषण मापक यन्त्रमा शनिबार बिहान त्यो मात्रा बढेर १६६ अर्थात तोकिएको मापदण्डभन्दा चार गुणा बढी पाइएको थियो । 

हिउँद लागेसँगै काठमाडौंका विभिन्न स्थानमा जडान गरिएका यन्त्रहरुले काठमाडौंमा प्रदूषणको मात्रा बढ्दै गएको देखाएका छन् ।