साउनमा किन बढेन शेयर बजार ?

काठमाडौं- शेयरबजारका लागि सुखद मानिने साउन महिनाले यसपटक भने शेयर कारोबारीलाई निराश बनाएको छ । 

अघिल्ला वर्षहरुलाई हेर्ने हो भने  अरु बेला ओरालो लागेको बजार साउनमा उकालो लाग्ने गरेको थियोे । २०७३ साउन १२ गते शेयर बजार १४.५४ अंकले उकालो लागेर सबैभन्दा माथिल्लो  विन्दु १८८१ मा पुगेको थियो ।

तर २०७६ साउन १२ गते बजारमा १७.११ अंकले गिरावट आएर १२५२ अंकमा अडिएको छ । २०७३ साउन तिर दैनिक साढे २ अर्ब भन्दा बढीको कारोबार हुने गरेको बजारमा अचेल दैनिक ३० करोडको हाराहारीमा करोबार भइरहेको छ । 

नयाँ आर्थिक वर्ष शुरु भएसँगै विभिन्न कम्पनीहरुले आफ्नो वार्षिक विवरणहरु सार्वजनिक गर्छन् । यो विवरणबाट लगानीकर्ताहरुले कम्पनीले दिने लाभांशको हिसाब गरेर नाफाघाटाको हिसाब जोडेर त्यसै अनुसार शेयरमा लगानी गर्छन् । 

तर नेपाल राष्ट्र बैंकले जारी गरेको मौद्रिक नीति र सो नीतिलाई सघाउनको लागि आएको निर्देशनका कारण बैंकहरुको नाफा २५ प्रतिशतले घट्न सक्ने भन्दै बैंकहरुले जारी गरेको विज्ञप्ति र सो विज्ञप्तिमा ७५ प्रतिशतसम्म बजारलाई असर गर्छ भनिएसँगै बजार ओरालो लाग्न थालेको हो । 

नेपालको बजार उसै त हल्लाको भरमा चल्छ त्यसमाथि बैंकरहरुले विज्ञप्तिमा नै सो कुरा राखेपछि लगानी डुब्ने डरले लगानीकर्ताहरुले बजारमा लगानी नगरेको बजार विश्लेषकहरुको ठम्याई छ । 
करिव एक वर्षयता पूँजीगत लाभकरसम्बन्धी विवाद नटुंगिएका कारण पनि बजार धैरैमाथि उक्लिन नसकेको लगानीकर्ता युजिन बजिमय बताउँछन् ।

दलाल कम्पनीमै गएर शेयर लाभकरको गणना गर्नुपर्ने स्थितिको अन्त्य हुनुपर्ने माग लगानीकर्ताले गरिरहेका छन्। जसलाई सरोकारवालाले बेवास्ता गर्दा पनि बजार नबढेको उनको दावी छ । 
त्यस्तै अर्का लगानीकर्ता एवम् बजार विश्लेषक ताराप्रसाद फुल्लेल भने बजार घट्नुको मुख्य कारण राज्यले लिएको नीति नै रहेको दावी गर्छन् । 

सरकारले नितिगत सुधार गरेमात्रै बजारमा सकारात्मक हुने उनको बुझाई छ । फुल्लेलका अनुसार पूँजीगत लाभकरको विषयपनि ठूलो समस्या होइन । किनभने सरकारले बजेट मार्फत नै पूँजीगत लाभकरलाई ७.५ प्रतिशतबाट ५ प्रतिशत बनाएको छ । 

“लगानीकर्ताहरुको माग भनेको भारित औषतका आधारमा पूँजीगत लाभकर लगाउनुपर्छ भन्ने हो र भारित औषत दर धितोपत्र बोर्डले नै तोकिदिनुपर्छ,” फुल्लेल भन्छन् । 

त्यस्तै नियामक निकाय (धितोपत्र बोर्ड) ले लगानीमैत्री निर्णय नगरेका कारण बजार ओरालो लागेको उनको आरोप छ । 

अर्थमन्त्रालयले लगानीकर्ताको समस्याबारे बुझेर प्रतिवेदन दिनको लागि धितोपत्र बोर्डलाई भने पनि बोर्डले बजारमा कुनै समस्या नरहेको प्रतिवेदन अर्थमन्त्रालयमा पेश गरेको छ । त्यसैले सुधारको लागि कुनै प्रयास नहुँदा बजार ओरालो लागेको हो । 

धितोपत्र बोर्डका प्रवक्ता निरज गिरीे भने नेपाल राष्ट्र बैंकको निर्देशन र व्याजदर नघट्नु बजार नबढ्नुको मुख्य कारण रहेको दावी गर्छन् । 

उनका अनुसार शेयर बजारमा धेरै लगानीकर्ताहरुले बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट ऋण लिएर लगानी गरिरहेको र व्याजदर अझैपनि कम नहुँदा मार्जिन कल आउने डरले लगानीकर्ताहरुले थप लगानी नगरेका हुन् । 

सोमबार बजारको अवस्था 

सोमबार शेयर बजार ०.१३ अंकले उकालो लागेर १२३३.८५ अंकमा अडिएको छ । यस दिन  सान्जेन र रसुवागढीको सर्वाधिक कारोबार भए पनि त्यसले समग्र बजारको सूचक र कारोबार रकममा केही प्रभाव छाड्न सकेन। 

बजार सामान्य रहँदा कारोबार रकम ३१ करोड २७ लाख रुपैयाँ मात्र रह्यो । आज कारोबारमा आएका कम्पनीहरुमध्ये ६७ वटा कम्पनीको शेयरमुल्य बढेको छ भने ६३ वटा कम्पनकिो शेयरमूल्य घटेको छ । त्यस्तै ३१ वटा कम्पनीको शेयरमूल्य भने स्थिर छ।

प्रभु बैंक, मेगा बैंकको संस्थापक शेयर, नेपाल क्रेडिट एण्ड कमर्श बैंक र नेपाल बैंकको पनि १ करोड रुपैयाँभन्दा धेरैको शेयर कारोबार भएको छ । सोमबार उच्च कारोबार गर्ने १० कम्पनीमा ७ वटा वाणिज्य बैंक छन् ।

सोमबार नाडेप लघुवित्तको शेयरमूल्य सबैभन्दा धेरै ९.८९ प्रतिशतले बढेरको छ भने केही समयअघि मात्र समस्याबाट मुक्त भएको वल्र्ड मर्चेण्ट बैंकिङ्ग एण्ड फाइनान्सको शेयर मूल्य पनि ९.०९ प्रतिशतले बढेको छ। 

त्यस्तै नेपाल सेवा लघुवित्त र जोशी हाइड्रोपावरको शेयरमूल्य ७ प्रतिशतले बढेको छ भने मिथिला लघुवित्तको पनि ५ प्रतिशतले बढेको छ ।

यस दिन बिशाल बजार कम्पनकिो शेयरमूल्य सबैभन्दा धेरै ५.२६ प्रतिशतले घटेको छ ।  एनआईबिएल प्रगति फण्डको मूल्य ४ प्रतिशतले बढेको छ भने एनआईबिएल समृद्धि फण्ड, नेपाल एग्रो
लघुवित्त, लक्ष्मी लघुवित्त, एभरेष्ट इन्स्योरेन्स, गुहेश्वरी मर्चेण्ट बैंकिङ्ग एण्ड फाइनान्सको शेयरमूल्य ३ प्रतिशतभन्दा धेरैले घटेको छ