मंगलबार देखी चार दिन सम्म स्विट्जरल्यान्डको डाबोसमा भएको विश्व आर्थिक मन्चको सम्मेलनमा पुगेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले दुइ सेसनमा भाग लिए । विश्वका २७ देशका राष्ट्रप्रमुख, विश्वका प्रतिष्ठित कम्पनीका मालिक, अर्थशास्त्रका प्राध्यापक, आर्थिक पत्रकार तथा विज्ञहरुको भेलामा प्रधानमन्त्री ओली नेपालको प्रतिनिधित्व गर्ने प्रथम प्रधानमन्त्री बने ।
सम्मेलन अवधिका महत्वपुर्ण ३५० सेसनहरुमा दूइ महत्वपुर्ण सेसनमा सहभागी भएका प्रधानमन्त्री ओलीले नेपालमा लगानी ल्याउन चाहेको कुरा, सार्कलाइ पुनर्ताजगि गराउने कुरा, नेपाली लोकतन्त्र र प्रेस स्वतन्त्रताको लागी आफ्ना मन्तव्यहरु दिए ।
दोश्रो दिनको 'सेपिङ द फ्युचर अफ डेमेक्रेसी' अर्थात 'प्रजातन्त्रको भविष्य निर्धारण' विषयमा औसत भन्दा राम्रो प्रस्तुति दिए प्रधानमन्त्रीले । नेपालमा लोकतन्त्र, प्रेस स्वतन्त्रता र संघिय सरकारको केन्द्रिकृत शक्तिका बिषयमा सोधिएका प्रश्नहरुका औसत भन्दा राम्रो जवाफ दिएका थिए ।
पहिलो दिनको तुलनामा 'भिभिआइपी'हरु धेरै भएको दोश्रो दिनको प्यानलमा प्रधानमन्त्री कोलम्बियाका राष्ट्रपति इभान डुके, आर्मिनियाका प्रधानमन्त्री निकोल पाशिन्यान, न्यूयोर्क टाइम्सका प्रकाशक एर्थर ग्रेग सल्चबर्जर र लिडरसिपन नाउ नामक परियोजनाकि अधिकारी डानिला बानुआरेससँग थिए ।
यसरी 'भिभिआइपी'हरु धेरै भएको सेसनमा औसत भन्दा राम्रो सवालजवाफ गरेका प्रधानमन्त्रीले पहिलो दिनको सेसनमा भने राम्रो गर्न सकेनन । 'स्ट्राटेजिक आउट लुक अन साउथ एसिया' अर्थात 'दक्षिण एसियाको रणनितिक दृष्टिकोण' विषयमा बोल्दा भने प्रधानमन्त्री ओली कमजोर देखिए ।
भारतिय केन्द्रिय बैंकका पुर्व गभर्नर रघु राजन, अफगानिस्तानका प्रमुख कार्यकारी अबदुल्लाह अबदुल्लाह र नर्वेको दक्षिण एसियामा पनि लगानी रहेको टेलिनर ग्रुपका सिइओ सिख ब्रेकसँगको सेसनमा ओलीले स्तरिय प्रदर्शन गर्न सकेनन ।
आकर्षक आत्मविश्वास, बुझिने अंग्रेजी र शारिरिक हाउभाउ भएपनि प्रधानमन्त्रीले मंगलबारको सेसनमा राम्रो गर्न सकेनन । यी हुन हाल युट्बुममा पनि हेर्न सकिने पहिलो दिनको सेसनमा प्रधानमन्त्रीले गरेका पाँच गल्तिहरु-
१. बेप्रसंग नेपालमा लागनी ल्याउनुस भन्ने उत्तर
नेपालमा लगानी आवश्यक छ । तर, प्रधानमन्त्री ओली सहभागी भएको प्रथम सेसनमा लगानीको कुरा आएकै थिएन । तर, सेसनको शीर्षक भन्दा बाहिर गएर प्रधानमन्त्री ओलीले जबरजस्त नेपालमा लगानी गर्न आह्वान गरे ।
'दक्षिण एसियाको रणनितिक दृष्टिकोण' शिर्षक रहेको सेसनको मुल मर्म दक्षिण एसियाली क्षेत्रिय सहयोग संगठन सार्कको अध्यक्ष भएको नेपालका प्रधानमन्त्रीबाट क्षेत्रिय सवालको उत्तर खोजिएको थियो । तर, प्रधानमन्त्रीले नेपाल केन्द्रित जवाफ दिए । नेपालमा लगानी गर्ने सवालमा भन्नै परेपनि प्यानलमा एक वाक्यमा सक्नुपर्ने कुरा प्रधानमन्त्रीले पट्यारलाग्लो र लामो प्रवचन दिए ।
२. विषयान्तर गर्दै जलवायु परिवर्तनको व्याख्या
नेपालमा १५ प्रतिसत क्षेत्र हिँउ र ४५ प्रतिसत क्षेत्र जंगलले ढाकेको प्रधानमन्त्रीले बताए । नेपालले विकासको कुरा गर्दा वातावरण पनि सोच्ने भन्दै प्रधानमन्त्रीले यस्तो तर्क राखे । जलवायु परिवर्तनको बारेमा कुनै प्रश्न वा प्रसंग नआइकन प्रधानमन्त्रीले यस बारेमा आफ्नो व्याख्या दिए ।
३. बाहिरि विश्वले नपत्याउने नेपालमा जलमार्गको कुरा
नेपालले भारत र चीन पुग्ने रेल काठमाण्डौबाट चलाउने कुरा गरे प्रधानमन्त्रीले । उनले सार्क जस्तै विमस्टेक अध्यक्ष भएर सफलतापुवर्कक सम्मेलन गराएको पनि बताए । हवाइमार्ग, रेलमार्ग जस्तै भारतबाट जलमार्गका कामहरु पनि नेपालमा भएको बताए । तर, नेपाल विश्वको भूपरिबेष्ठित देश हो । नेपालको समुन्द्रमा आफ्नै भूगोलबाट पुग्ने पहुँच छैन । यस्तो अवस्थामा जलमार्गका कुरा गरेपनि कसरी र कुन रुटमा भनेर प्रधानमन्त्रीले प्रष्ट पार्न सकेनन ।
हाल नेपालमा चर्चामा रहेको गण्डकि र कोशीमा पानी जहाज चलाउने कुरा नेपालमै पनि अविश्वास भइरहेको बेला नेपालमा जलमार्गको कुरा प्रधानमन्त्रीले भूपरिवेष्ठित मुलुक स्विट्जरल्यान्डको डाबोस शहरमा पुगेर पनि गरे । विश्वले भूपरिवेष्ठित मुलुक भनेर चिनेको र नेपालमै पनि जलमार्गका बारेमा प्रश्नहरु आइरहेको बेला प्रधानमन्त्रीले तर्क मात्रै हैन तथ्य र तथ्यांक सहित जलमार्गका कुरा गनुपथ्र्यो । जुन गर्न सकेनन ।
४.सार्क सम्मेलनको बारेमा अस्पष्ट उत्तर
प्यानल डिस्कसनमा प्रधानमन्त्री ओलीलाइ दक्षिण एसियाली मुलुकहरुको द्धन्द्ध, तनावले यो क्षेत्रको विकासमा कस्तो बाधा छ भन्ने प्रश्नमा उनले स्तरिय उत्तर दिएनन । उनले सार्क देशहरुका विचमा सहमतिको र विकासको लागी काम गर्न खोजेको बताए । कनेक्टिभिटिका बारेमा काम गर्नुपर्ने बताए ।
तर, सार्कलाइ प्यारालाइसिस बनाउने गरिको विश्वले हेरिरहेको भारत पाकिस्तान तनाव बारेमा अध्यक्ष राष्ट्रको रुपमा सार्क शिखर सम्मेलनको बारेमा उनले बोलेनन । राजनितिक सहमतिका कुराहरुमा भन्दा भौतिक कनेक्टिभिटि र विकासका कुराहरुमा प्रधानमन्त्रीले धेरै बोले ।
५. मेसिनले मान्छे विस्थापित गर्ने प्रश्नमै पुगेनन
मेसिनले मान्छेको श्रमलाइ विस्थापित गर्ने बारेमा बढेको तनाव बारेमा के भन्नुहुन्छ भन्ने फ्लोरबाट आएको प्रश्नमा प्रधानमन्त्रीले प्रष्ट जवाफ दिएनन । नेपालका थुप्रै युवाहरु विदेशमा भएको र नेपाल ल्याउन चाहेको त बताए । तर, मेसिनको प्रसंगमा उनी आउँदै आएनन ।
नेपालमा कति औद्योगिक क्षेत्रमा मेसिन र कति मानिष प्रयोग भएका छन र अबको चौथौ औद्योगिक क्रान्तीका दौरान मेसिनले मान्छेको रोजगार खोस्छ वा खोस्दैन भन्ने बारेमा प्रधानमन्त्रीले आँकडा दिन सक्थे । आँकडा नभएपनि कुनै आफ्नो सोच भन्न सक्थे । त्यो भनेनन । मात्रै नेपाल अब चाँडै तिब्र आर्थिक बृद्धिदर भएको मुलुक हुने बताए । तर, कसरी भन्ने ठोस प्रमाणहरु दिएनन । तथ्य र तथ्यांकहरु प्रस्तुत गरेनन ।
प्रकाशित: Dec 31, 2017| 18:23 आइतबार, पुस १६, २०७४