पटकपटक नाम फेरिरहने कवि 

इटहरी : गत असार २९ गते भानुजयन्तीका दिन कवि बद्री भिखारीको ‘समुद्र साउती’ कविता संग्रह बजारमा आयो । राजधानीको शिखा बुक्सले प्रकाशन गरेको भिखारीको कविता संग्रह लोकार्पणअघि सामाजिक सञ्जालमा धेरै प्रचार भयो । 

तर भर्खरै संग्रह आएकै बेला कविको नाम ‘गायब’ भयो । उनले केही महिनाअगाडि आफ्नो नामबाट भिखारी  हटाएका थिए । भिखारी हटाएर पोखरेल लेखेपछि फेसबुकमा कवि बद्री भिखारी खोज्दा भेटिएनन् उनी । नयाँ आइडी बन्यो बद्री भिखारी ।  फेसबुकको नयाँ आइडीमा १४९ मात्रै साथी बने । पुरानो आइडीमा ४७ सय बढी साथी थिए । यसले पुस्तक प्रचारमा कमी आएको कवि भिखारी स्वीकार्छन् । 

साहित्यको  उपनाम ‘भिखारी’हटाएर नागरिकताको थर ‘पोखरेल’ थपेकोमा विराटनगरका कवि सुमन पोखरेलले भने, ‘मलाई त पोखरेल हुनुमा तनाव लाग्न थाल्यो । भिखारीले आफ्नो थर पोखरेल रोज्न थाले ।’

कवि भिखारीको नाम परिवर्तनको शृंखला पुरानै हो । उनी न्वारानको नाममा मात्रै असहमत छैनन् । आफैंले न्वारान गरेका नाम पनि पटकपटक फेरिरहन्छन् । २०१६ साल पुस २६ गते पुरोहितले न्वारान गरेर दिएको बद्रीलाई मन परेन । २०३९ सालमा आफैंले न्वारान गरे-बद्री भिखारी ।

बद्रीप्रसाद भिखारी पनि उनलाई चित्त बुझ्दो लागेन । त्यसपछि कहिले भवनाथ शर्मा त कहिले बबी शर्माका नामबाट कविता लेखे । 

कविता, निबन्ध, संस्मरण विधामा कलम चलाएका भिखारीले एकपटक त थरै परिवर्तन गरेर बुधन चौधरीका नाममा विभिन्न पत्रपत्रिकामा आफ्ना रचना प्रकाशित गरे । 

‘मनको गुलाम भएर थुप्रै नाम लेखें’

कवि बद्री आफू साहित्यमा नाम बद्री भिखारीकै नाममा चिनिन चाहन्छन् । यही नाममा उनले आफ्ना दुई कविता संग्रह र एक मुक्तक संग्रह प्रकाशित गरेका छन् । प्रेम वियोग भएपछि आफूले भिखारी उपनाम लेखेको उनी बताउँछन् । 

नाम फेरिरहनुमा आफ्नो नाम, काम र सिर्जना कारण भएको उनी बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘म मनको गुलाम हुँ । कसैको आग्रह, आदेश र निर्देशनमा केही लेख्न सक्दिनँ ।’

कवि भिखारी सरकारी जागिरे थिए पञ्चायतकालमा । राज्यले वाक् स्वतन्त्रतामा कडाइ गरिरहेका बेला उनी सत्ताको विरोधमा कविता लेख्थे । पञ्चायतको आँखा छल्न आफूले कवितामा विभिन्न नाम राखेको उनी बताउँछन् । ‘आफू जोगिन र जागिर जोगाउन मैले नामहरु फेरिरहें’, उनले भने ।

उनले २०४३ तिर भवनाथ शर्माको नामबाट कविता लेखे । यो नामबाट उनले थुप्रै हाइकु र मुक्तक पनि लेखे । त्यसपछि  नयाँ नाम जुराए, बबी शर्मा । बबी शर्माबाट उनले झापाका तत्कालीन माले पक्षधर विभिन्न पत्रिकामा साहित्य सिर्जना प्रकाशन गरे । 

२०४८ सालमा आइपुग्दा उनी नयाँ नाम र थरमा अखबारी लेखनमा सक्रिय भए । त्यतिबेला उनी बुधन चौधरी नाममा लेखरचना छपाउँथे । 

यी सबै नाम राख्नुमा भिखारीका आफ्नै तर्क छन् । बबी शर्मा उनले आफ्नो मूल नाम बद्री भिखारीको छोटकरीमा लेखेका हुन् । भवनाथ शर्मा उनका मामा हुन् । मामाले आफ्नो जस्तै अनुहार भएको भनेकाले उनले यो नाममा कविता लेखे । 

उनी बुधबार जन्मिएका हुन् । उनले आफ्नो जीवनको अधिकांश समय तराईमा बिताए । उनी यहाँका भूमिपुत्र थारू अर्थात् चौधरीलाई प्रिय मान्छन् । जन्मबारको आधा र तराईको जातिको थर मिसाएर बुधन चौधरी जुराएको उनी बताउँछन् । 

‘मलाई तराईका आदिवासी भूमिपुत्र थारू (चौधरी) धेरै इमानदार र परिश्रमी लाग्छन्’, कवि भिखारी भन्छन्, ‘त्यही भएर बुधनको पछि मैले चौधरी जोडें र त्यही नामबाट मैले समसामयिक राजनीतिक विषयमा लेखहरू लेखेँ ।’

अब अर्को नाम

साहित्यमा सक्रिय भिखारीका ७ वटा नाम छन् । २ थर जोडिएका छन् । अब नयाँ नाम के राख्ने? भिखारी मुस्कुराए । ‘मलाई कालुसिंह परियारका नाममा लेख्न मन छ ।’

आफूलाई विगत १५ वर्षदेखि यो नाम प्रिय रहँदै आएकाले केही समीक्षा लेख्न मन लागेको भिखारीले बताए । उनले भने, ‘यो नाममा गोप्य रूपमा लेख्न मन थियो । तपाईंसँग बोल्दाबोल्दै फुत्किहाल्यो । अब अर्कै नाममा लेख्नुपर्ला !’