वडा हाकिमको मुकाम जलेश्वर किन अविकसित ?

जनकपुरधाम- प्रदेश २ को राजधानी जनकपुरबाट १३/१४ किलोमिटर दक्षिणमा पर्छ जलेश्वर । महोत्तरी जिल्ला सदरमुकामसमेत रहेको जलेश्वर जलेश्वरनाथ नगरपालिकाको नामले पनि चिनिन्छ । प्रसिद्ध जलेश्वरनाथ मन्दिरको नाममा नगरपालिकाको नामकरण भएको हो । 

धनुषा-महोत्तरीको प्रमुख नाका पनि जलेश्वरमै पर्छ । भारतबाट पेट्रोलियम पदार्थ, लत्ताकपडा, खाद्यान्न जलेश्वरको मलिवारास्थित भन्सार हुँदै जनकपुर प्रवेश हुने गरेको छ । विगतमा महोत्तरीसहित धनुषा र सर्लाहीको प्रशासनिक केन्द्र जलेश्वरमै थियो ।

राणाकालदेखि छुट्टै पहिचान बोकेको जलेश्वर सहर भौतिक विकासमा निकै पछाडि छ । राणा शासन अन्त्य भइसकेपछि बडा हाकिमको मुकाम थियो  जलेश्वर । बडा हाकिमको व्यवस्था अन्त्य भएपछि जनकपुर अञ्चलका अञ्चलाधीश जलेश्वरमै बस्थे । तर भौतिक विकासमा यो नगर निकै पछाडि छ ।

मुलुकमा पटकपटक भएको लोकतान्त्रिक आन्दोलन र मधेस आन्दोलनमा अग्रणी भूमिका निर्वाह गरेको छ जलेश्वरले । मधेस आन्दोलनका क्रममा जलेश्वरमा पाँचजना सहिद भएका थिए । तर पछिल्लो ३० वर्षको अन्तरालमा जलेश्वरको स्वरूप खासै परिवर्तन हुन सकेको छैन् ।

सहरका सडकहरु अझै साँगुरा छन्, पक्की सडक त बिरलै देख्न पाइन्छ । ढल र नाला निर्माणले पनि गति लिएको देखिँदैन । विकासका नाममा पुराना फुस र खपडाका घर भएको ठाउँमा पक्की घर बनेका छन् । अधिकांश सरकारी कार्यालयहरु पनि वर्षौं पुराना घरहरुमै सञ्चालन हुँदै आएको छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय पनि पुरानो राणाकालीन काठको दुईतले घरमा जेनतेन चलेको छ । 

जलेश्वर नगरपालिका भएको चार दशक पुगिसक्यो । नगरपालिकासँग सरसफाइका लागि एउटा ट्रयाक्टर र दुईटा टिपर मात्र छ । विगतमा रहेको अञ्चल अस्पताल त्यहाँबाट हटेको छ । जिल्ला अस्पतालको अवस्था स्वास्थ्य चौकीभन्दा पनि दयनीय छ । 

जलेश्वर विकसित नहुनुमा स्थानीयवासी, नगरपालिकाका साथै सम्पूर्ण सरोकारबला निकायहरु दोषी रहेको बताउँछन् महोत्तरीका वरिष्ठ पत्रकार दशरथ भण्डारी । जलेश्वर विकसित गर्न स्थानीयदेखि स्थानीय तहसम्म कसैले चासो नदेखाएको उनको भनाइ छ ।

‘यहाँका रैथानेहरुको विकासप्रति नकारात्मक सोच छ,’ भण्डारीले भने, ‘विकास गर्न विनाश हुन्छ, केही त्याग गर्नुपर्दछ । यस्तो भावना जागृत भएको छैन ।’

पञ्चायतकालमा तत्कालीन नगरप्रमुख बालकृष्ण ढकालले हिम्मत गरेर सडक फराकिलो बनाउन प्रयास गरे पनि यहाँका स्थानीयका कारण उनले मुद्दा झेल्नुपरेको भण्डारीले जानकारी दिए ।

‘जलेश्वरनाथ मन्दिर भएको ठाउँलाई पर्यटकीय स्थलका रुपमा विकास गर्न पर्याप्त सम्भावना छन्,’ भण्डारीले नेपाल समयसँग भने,‘ यहाँको विकासका लागि नगरपालिकाले पनि प्रभावकारी भूमिका खेल्न सकेको छैन ।’